Kerkzilver in de Zaanstreek

Dit is de werktitel van ons derde boek. We verwachten dit in 2022 te kunnen publiceren.
Voor het onderzoek van ons tweede boek “Zaanse Zilversmeden sinds 1600” zijn we op zoek gegaan naar zilverwerken die mogelijk door lokale zilversmeden gemaakt zijn. Het meeste zilver uit de 17^e eeuw is verloren gegaan behalve het kerkzilver.
Voor dit derde boek hebben we van de gelegenheid gebruik gemaakt om al het zilver dat we in handen kregen meteen te fotograferen. De medewerking van alle kerkgenootschappen is geweldig. Wat dit boek verder bijzonder maakt is dat we onderzoeken in welke historische kerk het zilver gebruikt is.

De Reformatie

Tijdens de reformatie is in de Zaanstreek het rooms-katholieke kerkzilver volledig verloren gegaan. Het Hof van Holland eiste dat alles werd ingeleverd, zogenaamd om bij te dragen aan de strijd tegen de Spanjaarden. Maar in werkelijkheid wilden ze hiermee voorkomen dat de katholieken hun geloof nog langer konden belijden. In navolging van Johannes Calvijn moesten de hervormden (destijds gereformeerden genoemd) in alles soberheid betrachten. Nadat ze de katholieke kerkgebouwen in gebruik genomen hadden werden deze direct ontdaan van alle pracht en praal.

In de Zaanstreek is de katholieke gemeenschap al die tijd relatief groot gebleven. Ze kwamen in het geheim bijeen, voor zover het in deze kleine gemeenschappen mogelijk was om dit geheim te houden. Zodra het belijden van het katholieke geloof tijdens het Twaalfjarig Bestand oogluikend werd toegestaan mochten ze weer kerken bouwen. Voorwaarde was wel dat deze niet als zodanig herkenbaar waren, de zogenaamde schuilkerken. De Zaanse katholieken behoorden tot de eersten die weer officiële kerkdiensten hielden en de schuilkerken werden opnieuw uitbundig ingericht. De grote en rijke gemeenschap maakte het mogelijk om weer liturgisch zilver aan te schaffen.